Öğrenme ve Öğretme Kuramları Dersi – 6 (03.11.2015)
Dersin bugünkü oturumunda ilk olarak şartlanılmış veya otomatikleşen davranışların farklı materyallerle ve öğrenme ortamları ile değiştirilebileceğine yönelik olarak hazırlanmış bir araştırma videosu izlendi. İlgili videoda merdiven çıkmak yerine yürüyen merdiveni kullanmayı otomatikleştirmiş insanların bu davranışı değiştirmesi için merdivenlere yerleştirilen müzik sisteminin etkili olup olmadığına yönelik denemeler yapıldı. Denemeler sonucunda insanların müzik (beat box) üreterek ve bu işi bunu eğlenceye dönüştürerek eski davranışlarını (yürüyen merdiven kullanmak) büyük oranda değiştirebildikleri ve sürü psikolojisinden kurtulabildikleri gözlemlendi. Bu çalışmadan anladığım kadarıyla insanların belirli ve otomatikleşen davranışlarını değiştirmek için motive edebilmek ve eğlendirerek//insanların haz duygusuna hitap ederek iki işi birden gerçekleştirebilmelerine yönelik olarak cesaretlendirmek olumlu yönde belirleyici bir durum olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca öğrenme ortamında amaca uygun olarak tasarlanan ve öğrenenin özelliklerine göre maniple edilebilen materyalin iletişim ve öğrenme sürecini olumlu, olumsuz ve nört olarak etkileyebilmektedir. Öğrenme sürecini etkileyen diğer faktörlerin (materyalin sunuluş biçimi, dönüt, bireysel farklılıklar, öğretici, ortam, v.b.) de öğrenen üzerinde etkili olduğu vurgulanmıştır.
İkinci olarak dikkat, algı ve öğrenme sürecini gözlemlemek üzere sınıf içersinde iki aşamalı bir aktivite gerçekleştirildi. Aktivitenin ilk kısmında yıldırım/şimşeğin oluşumunu anlatan kısa bir yazı okundu ve öğrenenlerden okunan yazıyı kağıda yazarak aktarmaları istendi. Sınıfta gözlemlediğim kadarıyla öğrenenler bireysel olarak, okunan parçanın önemli olarak algıladıkları değişik bilgilerini not almışlardı. Örneğin öğrenenlerden birisi sayısal olarak verilen bilgileri not almaktan kaçındığını ve bilgilerin karmaşık yabancı ifadelerle (feet, mikrosaniye, vs.) verildiğini ve dolayısıyla bu ifadeleri anlamadığını belirtmişti. Benim aldığım notlarda ise bu sayısal bilgilere ve ifadelere daha fazla dikkat ettiğimi fark ettim. Sanıyorum bu durumda daha önceki öğrenmelerimin sayısal verileri önemseyip not etmemde etkili olmuştu. Aktivitenin ikinci kısmında ise yıldırım/şimşek oluşumu ile ilgili bir metin gösterildi ve metni okuduktan sonra metin ile ilgili bir resim çizmemiz istendi. Çizilen resimler daha sonra ikili gruplar oluşturularak tekrar gözden geçirildi ve eksik yerlerin düzenlenmesi için zaman verildi. Resmetme aktivitesini önceki aktivite ile karşılaştırmak gerekirse ikinci aktivitede daha detaylı ve görsel anlatımlarla zengin bir içerik üretildiği ve daha kalıcı bir öğrenme süreci yaşatıldığı söylenebilir.
Son olarak derste Gestalt prensipleri (şekil-zemin, yakınlık, tamamlama, benzerlik, vs.)) üzerinde duruldu. Koehler’in şempanzeler üzerinde yaptığı deneyleri gösteren bir video izlendi. Deneyde şempanzelerin kendilerine verilen değişik materyalleri (kutular ve çubuklar) ihtiyaçlarını (açlık) karşılamak için nasıl kullandıkları üzerinde duruldu ve dikkat-algıları ile Gestalt prensipleri arasındaki ilişkiler konusu tartışıldı. Videolardan gözlemlediğim kadarıyla, şempanzeler kutuları kullanırken benzerlik ve çubukları birleştirirken ise tamamlama prensiplerine başvurup algılarını amaç yönünde değiştirmeyi başardılar. Ayrıca grup halinde hareket edebilme, karşılıklı etkileşim, nesneler arasında ilişki kurma ve keşif yoluyla öğrenme gibi durumlarda videoda gözlemlendi.